Basketbol pozisyonları, basketbol oyununda oyuncuların sahada görev yaptıkları konumlarıdır. Genelde organize basketbol takımları arasında, gard, forvet ve pivot olmak üzere kullanılan üç ana pozisyon vardır. Bu pozisyonlar daha spesifik olarak da beş pozisyonda sınıflandırılabilir: oyun kurucu (PG), şutör gard (SG), kısa forvet (SF), uzun forvet (PF) ve pivot (C). Bu pozisyonlar basketbol kurallarında zorunlu tutulmaz ve gayri resmi oyunlarda bazen kullanılmaz.

Basketbolda mevkiler 1’den 5’e kadar numaralandırılmıştır. Forma numaraları ile ilişkisi olmayan bu numaralandırmada, 1 numara oyun kurucu, 2 numara şutör gard, 3 numara kısa forvet, 4 numara uzun forvet ve 5 numara pivottur.

Geri Saha (gardlar)

Oyun kurucu

Oyun kurucu, takım hücum organizasyonlarını yönetmekten sorumlu oyuncudur. Topu hücum sahasına taşımak ve oyunu kurmak oyun kurucunun görevidir. Bu pozisyonda genellikle takımının en iyi kat yapan ve pas atan oyuncusu görev yapmaktadır. Bir oyun kurucudan savunmada, dribling savunmasını iyi yapması, rakibin hızlı hücumlarını durdurması ve set düzeninde de iyi bir dribling savunması yaparak rakibin dribling oyuncusunu durdurması beklenir. Ayrıca oyun kurucu oyuncu, hücumdan savunmaya ve savunmadan hücuma geçişi çok iyi bilmesi gerekmektedir. Oyun kurucu oyunun temposunu ayarlayabilmelidir. Bu sebeple ribaunt sonrasında hızlı bir şekilde topu hücum bölgesine taşımalı ve müsait durumdaki arkadaşını bulmalıdır. Oyunun gidişatına göre oyunu yavaşlatmalı veya hızlandırmalıdır. Oyun kurucuların etkili şut atmaları önemlidir. Bunun dışında en çok faule maruz kalan oyuncular olmaları sebebiyle serbest atış yüzdelerinin de yüksek olması beklenmektedir.

Şutör Gard

Basketbol pozisyonlarında iki numara olarak isimlendirilen ve oyun kurucu ile birlikte oyunu kurmaya ve topu taşımaya yardımcı olmasıyla birlikte şuta yönelik setlerde kullanılan oyuncu. Şutör gard, skorer gard ya da iki numara olarak isimlendirilir. Oyun kurucudan tek farkı sayı üretmeye yönelik oynamasıdır. Bu mevkide görev yapacak oyuncular iyi şut atabilme, pota altını zorlayabilme gibi özelliklerine sahip olmalıdırlar.

Ön Saha (forvetler ve pivot)

Kısa Forvet

Kısa forvet ya da üç numara, şut ve ribaunt kabiliyeti olan çok yönlü basketbol oyuncularıdır. Bu oyuncular kısa ve uzun oyunculara yardım ederken şut ve ribaunt konusunda iyi olmaları gerekir. Şutör gard oyuncuların ve uzun forvet oyuncuların özelliklerine de sahiptir. Bu pozisyondaki oyunculara kısa denmesinin fiziksel özelliklerle ilgisi yoktur.

Uzun Forvet

Uzun forvet ya da dört numara, pota altında pivota yardım eden, gerektiğinde dışarı çıkıp şut atabilen çok yönlü basketbol oyuncularıdır. Pivotlar kadar uzun olmasalar da onlar kadar güçlü oyunculardır. Ribaunt takibinde agresif olmaları beklenir. Savunmada pivotlar kadar caydırıcı olmaları beklenmese de iyi bir uzun forvetin boyalı alan savunmasında etkin olması beklenir.

Pivot

Pivot ya da beş numara, pota altında oynayan uzun boylu oyunculardır. Hem savunmada hem hucumda uzun boylu olmaları sebebiyle ribaunt ve blok konusunda başarılı olmaları beklenir. Genelde pivot pozisyonunda görev yapan oyuncular uzak mesafeli atışlarda başarılı değildirler. Yüzü ve sırtı çembere dönük olarak oynayabilmelerinin yanı sıra ayaklarınıda çok iyi kullanırlar.